ความร่วมมือระหว่างจีนและห้าประเทศลุ่มน้ำโขง ได้แก่ กัมพูชา ลาว เมียนมา ไทย และเวียดนาม ได้พัฒนาอย่างเป็นรูปธรรมผ่านกลไกความร่วมมือล้านช้าง-แม่โขง (Lancang-Mekong Cooperation – LMC) ที่ริเริ่มขึ้นตั้งแต่ปี 2016 โดยมุ่งสู่การสร้าง “ประชาคมที่มีอนาคตร่วมกันของมนุษยชาติ” ซึ่งเป็นแนวคิดหลักของความร่วมมือจีน-อาเซียนในยุคใหม่
จุดเชื่อมโยงยุทธศาสตร์หลัก: โครงสร้างพื้นฐาน–โลจิสติกส์–ดิจิทัล
หนึ่งในความก้าวหน้าที่สำคัญคือการเชื่อมต่อด้านโครงสร้างพื้นฐาน เช่น โครงการรถไฟจีน-ลาว ที่มีบทบาทสำคัญในการเพิ่มประสิทธิภาพโลจิสติกส์จากเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ไปยังจีนตอนใน ผ่านสถานีระบบอัตโนมัติในคุนหมิง ซึ่งลดต้นทุนขนส่งและเวลาได้อย่างมีนัยสำคัญ
อีกหนึ่งจุดยุทธศาสตร์คือเขตว่านโจว นครฉงชิ่ง ซึ่งกลายเป็นศูนย์กลางการกระจายสินค้าระหว่างจีนตอนในและประเทศลุ่มน้ำโขง โดยในปี 2024 มีมูลค่าการส่งออกสินค้าจากเขตนี้สูงถึง 146 ล้านหยวน เพิ่มขึ้นจากปีก่อนอย่างเห็นได้ชัด
บทบาทของภาคเอกชน: จีน-ไทย เร่งขับเคลื่อนเศรษฐกิจสีเขียว
ภาคธุรกิจจีน เช่น กลุ่มบริษัทอวิ๋นเทียนฮว่า (Yuntianhua Group) ได้ริเริ่มระบบขนส่งแบบ door-to-door สำหรับปุ๋ยจากจีนสู่ไทยผ่านทางรถไฟ จีน-ลาว-ไทย ซึ่งช่วยสนับสนุนเกษตรกรไทยในการเข้าถึงสินค้าคุณภาพในราคาที่แข่งขันได้
ในขณะเดียวกัน รถไฟจีน-ลาวได้ขยายหมวดหมู่สินค้าที่สามารถขนส่งได้มากกว่า 3,000 รายการ และสามารถเชื่อมต่อกับเครือข่ายรถไฟจีน-ยุโรป สร้างเส้นทางการค้าใหม่ที่รวดเร็วและประหยัดขึ้น
การค้าและนวัตกรรม: เติบโตอย่างก้าวกระโดด
มูลค่าการค้ารวมระหว่างจีนกับกลุ่มประเทศลุ่มน้ำโขงในปี 2024 พุ่งสูงถึง 437,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เพิ่มขึ้นถึง 125% เมื่อเทียบกับช่วงแรกเริ่มของกลไกความร่วมมือล้านช้าง-แม่โขง โดยมีทั้งระบบโครงสร้างพื้นฐานและความร่วมมือด้านกฎระเบียบเป็นแรงสนับสนุนสำคัญ
ด้านนวัตกรรม เทคโนโลยีจากจีน เช่น รถยนต์พลังงานไฟฟ้า (EV) แบตเตอรี่ และปัญญาประดิษฐ์ (AI) ได้รับการผลักดันสู่ภูมิภาคอาเซียน โดยมีบริษัทยักษ์ใหญ่จากจีน เช่น BYD และ GAC เข้ามาลงทุนในไทย พร้อมกับการเปิดตัวศูนย์นวัตกรรม AI จีน–ลาว ในนครเวียงจันทน์
เชื่อมวัฒนธรรม–สร้างเมืองพี่เมืองน้อง
ไม่เพียงแต่ความร่วมมือด้านเศรษฐกิจ ความสัมพันธ์ระหว่างประชาชนยังแน่นแฟ้นขึ้นอย่างชัดเจน เช่น การเปิดให้บริการรถไฟ StarExpress ที่เชื่อมคุนหมิง-เวียงจันทน์ ผ่านหลวงพระบางในปี 2024 และความร่วมมือทางวัฒนธรรมระหว่างนครกว่างโจวของจีนและจังหวัดเชียงใหม่ของไทย
ปัจจุบัน จีนมีความสัมพันธ์ “เมืองพี่เมืองน้อง” กับประเทศลุ่มน้ำโขงมากกว่า 160 คู่เมือง ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญของวิสัยทัศน์ประชาคมร่วมในภูมิภาคนี้
